Latijnse teksten van Erasmus online

Ben je benieuwd naar de Latijnse teksten van Erasmus en waar je ze snel online kunt vinden? Ik zet het voor je op een rij. En dan niet de oude drukken. (Ook leuk.) Maar moderne uitgaven, met kritisch apparaat en vaak ook een inleiding en commentaar. Precies zoals je gewend bent bij klassieke auteurs.

Opera Omnia Desiderii Erasmi Roterodami

Het Huygens ING, een wetenschappelijk instituut dat onderzoek doet naar de Nederlandse geschiedenis en cultuur, werkt al sinds jaar en dag aan een moderne editie van alles wat Erasmus geschreven heeft. De Opera Omnia Desiderii Erasmi Roterodami, afgekort ASD. (Omdat men er ooit aan begon in Amsterdam.) Het Huygens ING heeft ‘de ASD’ online beschikbaar gemaakt via de Europese Open Access site OAPEN. In de ASD kun je in het kritisch apparaat volgen welke wijzigingen Erasmus in de loop der jaren in zijn werken heeft aangebracht. Ook heeft elk werk een inleiding en commentaar.

Maar met titels als Ordinis Secundi Tomus Secundus of Ordinis Quarti Tomus Tertius weet je nog steeds niet precies wat erin staat… Daarom is er ook een inhoudsopgave bij. Hier kun je dus gewoon zoeken op de Latijnse titels van Erasmus’ boeken, bijvoorbeeld ‘laus’ of ‘Moria’. Dan zie je al gauw dat de Lof der Zotheid in IV.3 staat. En kun je Ordinis Quarti Tomus Tertius openen in OAPEN.

Erasmus’ brieven en Nederlandse vertalingen

Erasmus’ brieven zijn bijeengesprokkeld en uitgegeven door de Britse classicus Percy Stafford Allen. Van 1906 tot 1947. In dit Opus Epistolarum Des. Erasmi Roterodami staan ook de brieven die Erasmus ontving, niet alleen wat hijzelf verstuurde. Op Allens Wikipediapagina vond ik een link naar the Internet Archive waar je (bijna) alle delen van de brievenverzameling kunt downloaden. De verzameling Latijnse brieven wordt op het moment helemaal in het Nederlands vertaald. De eerste 13 delen staan al online in de Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL).

Adagia

Erasmus citeert in zijn werk nogal eens een ‘eigen’ spreekwoord. ‘Eigen’ wil zeggen uit zijn zeer uitgebreide verzameling spreuken. Duizenden Griekse en Latijnse spreuken, aangevuld met Oudnederlandse gezegden die hij weer in het Latijn vertaalde. Om de zoveel jaar bracht Erasmus weer een geheel herziene druk uit met nóg meer vondsten. Zoek je een bepaalde spreuk? Op deze website staan de titels van Erasmus’ Adagia (‘Uitdrukkingen’) op een rij en kun je ze gemakkelijk doorzoeken.

Maar Erasmus gaf de spreuken niet zomaar uit als een dorre opsomming. Hij vertelt waar hij de uitdrukking vandaan heeft, wat hij betekent en hoe je hem passend kunt gebruiken. Als je ‘even snel’ wilt lezen wat zo’n uitdrukking volgens Erasmus betekent, kun je natuurlijk de pdf’s van de ASD downloaden van OAPEN, maar sneller is de ASD-uitgave van de Adagia die J. van der Poll online heeft gezet. Makkelijk doorzoekbaar en met commentaar en kritisch apparaat!

Meer Erasmus online

Verder staan de bekendste werken van Erasmus ook op The Latin Library, gedigitaliseerd, dus makkelijk doorzoekbaar. Biografieën van Erasmus en andere Nederlandse humanisten vind je (wederom) bij het Huygens ING.

Heb je aanvullingen of vragen, neem gerust contact op.