Tentamens? Eindexamen? Lees deze 17e-eeuwse studietips

Vind een werkplek die studeren ondersteunt… Dus geen plek met veel lawaai / afleiding, maar ook niet zo stil dat je insuft… Beperk afleiding en zet je telefoon uit… Ga niet passief zitten afwachten op wat zich aandient (telefoon, email, buurman/vrouw)…

Eigenlijk verschillen deze studietips niet eens zo heel veel van de 17-eeuwse. Alleen deden die 17e-eeuwers het in het Latijn. En ze maakten er één grote grap van. Dat ook. Maar omdat de tentamens en examens er weer aan komen en je er misschien toch iets aan hebt, hier zijn de 17e-eeuwse tips om een succesvolle studiestart te maken.

Tres studendi modi parum utiles.

Non bene fit studium quodcunque fit ante fenestram,
Nec valet in lecto, nec valet ante focum.
Flamma nocet libris studium impedit ante fenestram,
Visa venus: somnum lectus inire monet.
Ergo relinque focum, lectum simul atque fenestram:
Major et è studiis sic tibi messis erit.

En omdat je het natuurlijk veel te druk hebt in de tentamenperiode om ook nog voor de lol Latijn te vertalen, heb ik ook maar vast een (vrije) vertaling gemaakt van het Latijnse gedicht.

Drie weinig vruchtbare manieren om te studeren.

Van studeren voor het raam komt niets terecht,
net zo min als studeren in bed of voor de haard.
Vuur is niet best voor je boeken, knappe vrouwen
beletten je te studeren voor het raam, en in bed
Val je in slaap. Zonder kachel, bed en raam,
zal je studierendement dus veel groter zijn.

Waar komen deze Latijnse studietips vandaan? In 1545 was Christopherus Stymmelius, of wel Kristoffel Stummel, net afgestudeerd. Hij nam afscheid van het studentenleven met een zedenschets à la Jiskefet: Studentes. De vita studiosorum (‘Studenten. Over het leven van studerenden’). Waar Stymmelius nog wel wat belerend uit de hoek kon komen, was die moraal ver te zoeken in de 17e-eeuwse herdrukken van het drama. De komedie werd in 1647 opnieuw uitgebracht in ‘Alentopholis’. Dit wordt wel ‘verbeterd’ tot ‘Alethopolis’, verlatijnst Grieks voor ‘Stad van de Waarheid’. Waarschijnlijk werd Amsterdam bedoeld. Het toneelstuk werd op naam gezet van een ‘onbekende paardenkeutel’ (Autore Ignoto Peerdeklontio).

De anonieme plagiaatpleger(s) vervingen de laatste scène door een absurd loflied op het studentenleven, waarin alle vooroordelen aan de orde komen die ook nu nog de ronde doen over studenten. Het is een aaneenschakeling van choquerende anekdotes over een leeg en doelloos bestaan dat natuurlijk wel tot de verbeelding sprak. De gedichten die ze aan het drama toevoegen, zoals de studietips, zijn al even studentikoos.